W poprzedniej części opisane zostało jak tworzyć partycje za pomocą programu Fdisk dołączonego do systemów MS-Dos oraz Windows 9x/Me. Ponieważ program ten działa tylko w systemach opartych na Dos oraz obsługuje jedynie systemy plików FAT i FAT32 obecnie jest praktycznie nieprzydatny. W przypadku nowych systemów Windows oraz dysków o znacznie większych pojemnościach musimy użyć innego oprogramowania. Czym więc tworzyć partycje? Nie musimy sięgać po dodatkowe, często płatne oprogramowanie. Podczas tworzenia partycji ponownie przyjdą nam z pomocą narzędzia dołączone do systemu Windows.

Autor: Grzegorz Skulimowski

Jeśli chcemy utworzyć utworzyć partycje dla Systemów Windows 2000/XP/Vista/7 mamy dostępne kilka możliwości. Nowe wersje systemów Windows wyposażone zostały w narzędzia działające w trybie graficznym oraz tekstowym. A jeśli nie mamy zainstalowanego systemu? Żaden problem. Windows XP czy Vista już na etapie instalacji umożliwiają dodawania oraz usuwanie partycji.

Podczas instalacji Windows 2000/XP możliwe jest tworzenie oraz usuwanie partycji. Podczas wyboru dysku na którym zostanie zainstalowany system w dolnej części ekranu znajdziemy wszystkie potrzebne do tego opcje. Jeśli spróbujemy zainstalować system na dysku nieposiadającym partycji zobaczymy ekran podobny do tego:

W celu utworzenia partycji wystarczy nacisnąć klawisz C. Teraz musimy jedynie podać rozmiar tworzonej partycji w Megabajtach i nacisnąć Enter.

Po wykonaniu tej czynności powinniśmy zobaczyć ekran podobny do tego:

Jeżeli nie wykorzystaliśmy całej pojemności dysku zobaczymy podział na utworzone partycje oraz na miejsce nieprzydzielone. Za pomocą strzałek góra/dół na klawiaturze możemy się między nimi przemieszczać. Jeśli mamy zaznaczoną partycję za pomocą klawisza D możemy ją usunąć. W przypadku obszaru niepodzielonego na partycje możemy podobnie jak wcześniej za pomocą klawisza C utworzyć kolejną partycję.

Jeśli chcemy usunąć utworzona wcześniej partycję naciskamy klawisz D. W tym miejscu musimy jeszcze dodatkowo potwierdzić chęć usunięcia partycji.

Aby to zrobić naciskamy klawisz L. Instalator automatycznie powróci do ekranu z listą partycji.

zostanie zainstalowany system możemy ją sformatować jako FAT lub NTFS.

Po wybraniu systemu plików instalator przeprowadzi formatowanie partycji i przystąpi do instalacji systemu.

Po instalacji systemu wystarczy otworzyć Mój Komputer i za pomocą opcji Formatuj w menu dostępnym pod prawym przyciskiem myszą na każdym dysku sformatować pozostałe partycje

Przy tworzeniu partycji za pomocą instalatora pierwsza utworzona partycja jest partycją podstawową. Pozostałe są automatycznie tworzone jako dyski logiczne na partycji rozszerzonej.

Drugą opcją jaką mamy dostępną w Windows 2000/XP jest narzędzie zarządzanie dyskami. W celu uruchomienia zarządzania dyskami należy w Menu Start → uruchom wpisać polecenie diskmgmt.msc i potwierdzić klawiszem Enter.

Po chwili powinno uruchomić się okno zarządzania dyskami.

W podanym przykładzie widzimy dwa dyski twarde. Pierwszy zawiera partycję podstawową oraz miejsce niepodzielone. Drugi dysk w ogóle nie został podzielony na partycje. Widzimy również informację o tym, że dysk nie został zainicjowany. Aby utworzyć partycję musimy zainicjować dysk. W tym celu klikamy w lewej części okna prawym przyciskiem myszy.

W następnym oknie zaznaczamy dysk i potwierdzamy operację za pomocą przycisku OK.

Po wykonaniu tej operacji dysk powinien być gotowy do podziału na partycje.

W celu utworzenia partycji klikamy prawym przyciskiem myszy w obszarze niepodzielonym na partycje i z menu wybieramy Nowa Partycja.

W tym momencie uruchomi się kreator tworzenia partycji. W pierwszym oknie klikamy dalej.

Następny etap to wybór rodzaju partycji. Jeżeli na dysku mamy zamiar w przyszłości instalować system pierwszą partycję najlepiej utworzyć jako podstawową. Wybieramy typ partycji i klikamy Dalej.

Następnie musimy podać rozmiar tworzonej partycji. Jeśli mamy zamiar utworzyć większą ilość partycji podana wielkość musi być mniejsza od pojemności całego dysku. Po określeniu wielkości tworzonej partycji klikamy w Dalej.

W następnej kolejności kreator umożliwia określenie litery pod jaką tworzona partycja będzie widoczna w systemie lub zamontowaniu dysku w folderze na jednej z istniejących partycji. W takim wypadku dostęp do dysku zamiast przez Mój komputer będzie możliwy przez zwykły folder na dysku. Alternatywnie możemy skorzystać z trzeciej opcji. Wtedy nowo tworzona partycja w ogóle nie będzie widoczna w systemie. Po wyborze jednej z opcji klikamy Dalej.

Kolejny etap to możliwość sformatowania partycji. Możemy wybrać system plików, rozmiar jednostki alokacji(najlepiej pozostawić domyślny) oraz etykietę woluminu. Dodatkowo możemy włączyć szybkie formatowanie oraz uaktywnić kompresję systemu plików(Tylko NTFS) dzięki czemu pliki będą zajmować mniej miejsca. Na koniec klikamy Dalej.

Na koniec kreator wyświetli nam listę operacji jakie chcemy przeprowadzić. Musimy już tylko kliknąć Zakończ.

Jeżeli w ustawieniach wybraliśmy formatowanie nowo tworzonej partycji w głównym oknie zarządzania dyskami na obszarze partycji zobaczymy postęp formatowania.

W celu podzielenia pozostałego obszaru dysku postępujemy podobnie. Klikamy prawym przyciskiem myszy w niepodzielonym obszarze i z menu podręcznego wybieramy Nowa Partycja. Jako rodzaj partycji najlepiej wybrać Partycję rozszerzoną. Wpisując rozmiar możemy podać rozmiar domyślny, czyli cały wolny obszar. Po utworzeniu partycji rozszerzonej powinniśmy ujrzeć widok podobny do tego:

Po utworzeniu partycji rozszerzonej nie mamy jednak dostępu do obszaru dysku na którym się ona znajduje. Żeby wykorzystać resztę dysku musimy jeszcze utworzyć dyski logiczne. W tym celu klikamy prawym przyciskiem myszy w obszarze wolnego miejsca oznaczonego zielonym kolorem i z menu wybieramy Nowy dysk logiczny. Dysk tworzymy podobnie jak partycję podstawową. Jeśli chcemy utworzyć więcej dysków logicznych powtarzamy operację podając za każdym razem odpowiednią wielkość tworzonego dysku.

Kolejnym sposobem tworzenia partycji w Windows jest użycie programu diskpart. Program ten działa w środowisku tekstowym, a tworzenie partycji wykonywane jest za pomocą poleceń. Aby uruchomić program wybieramy z Menu Start polecenie Uruchom, wpisujemy diskpart po czym potwierdzamy za pomocą przycisku OK. Po uruchomieniu programu powinniśmy ujrzeć widok podobny do tego:

Następnie za pomocą polecenia list disk możemy wyświetlić listę wszystkich dysków twardych zainstalowanych w komputerze.

Widzimy dwa dyski. Partycje będziemy tworzyć na drugim dysku, czyli tym oznaczonym jako Dysk 1. Chcąc wybrać dysk wydajemy polecenie select disk <numer_dysku> , czyli w podanym przykładzie będzie to select disk 1 .

Za pomocą polecenia list partition możemy wyświetlić informacje na partycjach na dysku.

Jeśli chcemy utworzyć partycję podstawową wystarczy wydać polecenie create partition primary . Polecenie wydane w ten sposób utworzy jedną partycję podstawową o wielkości całego dysku. Możemy sprawdzić to za pomocą polecenia list partition .

Za pomocą polecenia delete partition możliwe jest usunięcie utworzonej chwile wcześniej partycji.

Utworzymy teraz partycję podstawowa z podaniem jej rozmiaru. Aby to zrobić wystarczy wykonać polecenie create partition primary size=xxxx , gdzie xxxx to rozmiar podany w Megabajtach. Tak więc wykonanie polecenia create partition primary size=4000 utworzy partycję o rozmiarze 4GB.

Aby utworzyć partycję rozszerzoną wystarczy wydać polecenie create partition extended . Za pomocą polecenia active oznaczymy ją jako aktywną. Jeśli chcemy oznaczyć ją jako nieaktywną robimy to za pomocą polecenia inactive

Dyski logiczne tworzymy za pomocą polecenia create partition logical size=xxxx , gdzie xxxx to rozmiar w Megabajtach.

Jeśli chcemy wykonać operacje na którejś z partycji musimy skorzystać z polecenia select partition <numer_partycji>

Jeśli chcemy usunąć partycję można użyć wspomnianego już wcześniej polecenia delete partition .Musimy pamiętać, że wydanie polecenia delete partition usunie aktualnie wybrana partycję. Dlatego zawsze należy się upewnić, którą partycję wybraliśmy.

W przypadku chęci usunięcia wszystkich partycji nie musimy tego robić dla każdej z osobna. Wydanie polecenia clean usunie wszystkie partycje.

Możliwe jest nadanie litery dysku dla nowo tworzonej partycji. Służy do tego polecenie assign letter=<litera> np. po wydaniu polecenia assign letter=g nowo tworzona partycja będzie widoczna jako dysk G. Jeśli wykonamy polecenia assign bez żadnych parametrów nadana zostanie pierwsza wolna litera dysku. Litera lub punkt instalacji może zostać usunięta za pomocą polecenia remove.

Aby zakończyć pracę z programem wydajemy polecenie Exit. Nowe partycje możemy sformatować za pomocą polecenia format. Przykładowo format g: fs=ntfs sformatuje nowo utworzona partycję w systemie plików NTFS(dostępne jeszcze opcje to FAT i FAT32).

Tworzenie partycji za pomocą programu diskpart w Windows Vista wygląda podobnie jak w Windows XP. W przypadku wersji dołączonej do nowszych okienek dodano jednak kilka przydatnych poleceń.

Pierwsze to shrink . Polecenie to umożliwia zmniejszenie rozmiaru partycji. Jeśli chcemy zmniejszyć partycję wystarczy wybrać ją za pomocą polecenia select, a następnie wykonać polecenie shrink desired=<rozmiar_o_ile_zostanie_zmniejszona> . Przykładowo chcąc zmniejszyć partycje o numerze 1 o 250MB należy wydać polecenie shrink desired=250 . Jeżeli partycja nie ma przydzielonego punktu montowania przed zmniejszeniem trzeba będzie skorzystać jeszcze z polecenia assign.

Drugie polecenie to Extend . Dzięki niemu możemy zwiększyć rozmiar partycji. Składnia polecenia wygląda następująco: extend size=<rozmiar_o_ile_zwiekszamy> . Jeśli chcemy zwiększyć partycję o 250MB użyjemy polecenia extend size=250 .

Kolejną przydatną funkcją jest możliwość sformatowania dysku bezpośrednio z programu diskpart. Służy do tego polecenie format. Chcąc sformatować nowo utworzoną partycję w systemie plików NTFS wystarczy skorzystać z polecenia format fs=ntfs .

W instalatorze Windows Vista tworzenie partycji wygląda trochę inaczej niż w XP. Podczas wyboru dysku, na którym zostanie zainstalowany system możliwe jest dodawanie oraz usuwanie partycji. W tym celu należy skorzystać z funkcji Opcje dysku(zaawansowane).

Teraz zobaczymy więcej opcji.

W przypadku dysku bez partycji należy skorzystać z opcji Nowy, podać rozmiar partycji i zastosować zmiany.

W celu usunięcia istniejącej partycji wystarczy użyć opcji Usuń.

Polecenie formatuj umożliwia formatowanie partycji.

Instalator zawiera jeszcze jedną opcję. Rozszerz pozwala na zwiększenie rozmiaru partycji. Wystarczy podać rozmiar do jakiego partycja ma zostać zwiększona.

A co zrobić jeśli potrzebujemy większej ilości opcji? Wystarczy za pomocą kombinacji klawiszy Shift+F10 uruchomić wiersz poleceń. Po pojawieniu się konsoli wystarczy skorzystać z programu diskpart.

Tworzenie partycji za pomocą zarządzania dyskami w Windows Vista Wygląda podobnie jak w Windows XP. Klikamy na nieprzydzielonym miejscu i wybieramy Nowy wolumin prosty.

Następnie klikamy Dalej.

Kolejny etap to podanie rozmiaru partycji. I tu widzimy drobną różnice w tworzeniu partycji w Windows Vista. Zarządzanie dyskami w Windows XP umożliwiało jeszcze wybór rodzaju partycji. Tu jednak takiej opcji nie znajdziemy.

Dalej możemy wybrać literę pod jaką widoczny będzie dysk.

Opcje formatowania podobnie jak w Windows XP.

Na koniec wystarczy kliknąć Zakończ.

Po chwili zobaczymy nowo utworzoną partycje.

Jak widzimy w Windows Vista brakuje kilku opcji. Jak więc utworzyć partycję rozszerzoną i dyski logiczne? Jeśli chcemy używać zarządzania dyskami jesteśmy zmuszeni do z góry ustalonego schematu. Tworzymy kolejne partycje w ten sam sposób jak pierwszą i tak za pierwszym razem utworzymy partycję podstawową. Podobnie będzie za drugim i za trzecim. Jednak już w przypadku próby utworzenia czwartej partycji zostanie automatycznie stworzona partycja rozszerzona a na niej dysk logiczny. Kolejne woluminy będą już dyskami logicznymi na partycji rozszerzonej.

Jak widzimy zarządzanie dyskami pozbawione zostało kilku znaczących funkcji. Jednak w zamian znajdziemy dwie inne, które się mogą nam przydać. Pierwsza z nich to możliwość zmniejszenia istniejącej partycji. Wystarczy kliknąć na wybranej partycji i z menu wybrać opcję Zmniejsz wolumin.

Teraz wystarczy podać o ile chcemy zmniejszyć partycję.

Po zmniejszeniu otrzymamy dodatkowe nieprzydzielone miejsce.

Teraz przeprowadzimy odwrotną operację. W tym celu skorzystamy z opcji Rozszerz wolumin.

W pierwszym oknie kreatora klikamy Dalej.

Podajemy rozmiar, o który chcemy zwiększyć partycje.

Na koniec wystarczy kliknąć w zakończ.

Efektem rozszerzenia woluminu będzie zwiekszony rozmiar partycji.